Pengalaman kang Nengsemake

Pengalaman kang Nengsemake

Mirengake crita pengalaan iku sawijining kegiyatan kang nyenengake. Apa meneh yen kang diceritakake iki pribadine dhewe, ngenani prastawa paling nengsemake sajroning panguripan. Dene yen kang diceritakake iku pengalaman pribadine wong liya, kita bisa ngreteni sawijining prastawa kang dilakoni lan paling nengsemake tumrap awake dheweke.

Crita pengalaman yaiku crita kang bener-bener dilakoni dening sawijining pawongan. Akeh manfaat kang bisa dijupuk saka ngrungokake crita pengalaman. Salah sawijine yaiku awake dhewe entuk pengalaman kang nengsemake saka crita kasebut lumantar prastawa-prastawa kang dilakoni dening pawongan kang gawe crita kasebut. Pengalaman kasebut biyasane dadi pangeling-eling. Sajrone crita pengalaman mesthi ana pesen moral kang pengin dikandhakake iku mung sinandi utawa ora diblakake.

Sajrone crita pengalaman uga ngemot nilai-nilai panguripan ing bebrayan agung. Nilai kang kamot iku bab-bab utawa sipat-sipat kang baku la nana gunane, sastra bisa digunakake ing madyaning bebrayan lan bisa didadekake pathokan lan suba sita sesrawungan. Dene nilai kasebut ing antarane yaiku:

1. Nilai religious/ keagamaan utawa nilai keyuhanan yaiku nilai kang ana sesambungane tumindak kang percaya anane Gusti, pengalaman, agama, lan sapiturute.

2. Nilai budaya utawa kultur yaiku nilai kang ana sesambungane karo budaya masyarakat tinamtu anggone ngadhepi prekara utawa nglakoni panguripan ing bebrayan agung.

3. Nilai etika utawa moral yaiku nilai kang ngajarake marang saben pawongan kudu bisa mad-sinamadan, gotong-royong, urmat lan ngurmati marang wong liya.

4. Nilai social yaiku sesambungan karo panguripan social, dene manungsa iku ora bisa urip dhewe mesthi mbutuhake wong liya.

5. Nilai estetika yaiku nilai kang ana sesambungane karo kaendahanm yaiku sawijining bab kang sesambungan karo gaya basal an milai seni.

6. Nilai hiburan yaiku bisa ndadekake rasa seneng sawise ngrungokake crita kasebut amarga lucu utawa nengsemake.

Cerita rakyat (folklore) iku crita saka jaman kuna kang isih urip ing madyaning bebrayan aung lan diwarisake kanthi lesan. Biyasane crita rakyat diceritakake ana ing kalodhangan tinamtu dening wong kang nduweni kabiasaan tinamtu/ khusus, kayatadhalang jemblung lan tukang kentrung. Crita rakyat iki ngemot piwulang moral lang dianggep minangka pelipur lara, yaiku nglipur kawula cilik kang durung kena; karo lelipur kang luwih modern.

            Crita rakyat yaiku perangan karya sastra lisan kang nduweni karakter kaya ing ngisor iki.

1. Anonim, tegese crita mau ora kaweruhan sapa sing nganggit.

2. Kolektif, merga ora kaweruhan sapa sing nganggit crita mau dadi duweke masyarakat bebarengan.

3. Dicritakake kanthi lesan.

4. Sing nyritakake saka generasi ke generasi.

Amarga ciri kasebut crita rakyat gampang owah, sok sapa bisa nambahi mula akeh versi miturut papan utawa panggonan sing nyritakake.

            Wujude crita rakyat mau miturut William R. Bascom ana telung golongan, yaiku mitos, legendha, lan dongeng. Crita mitos dianggep bener-bener kadadeyan. Kadadeyan ing alam dharatan, segara, utawa langit. Paragane manungsa sekti, dewa, kewan kang nduweni kasekten ora tinimu nalar kayata bisa mabur, bia urip ing segara lsp. Tuladha crita mitos kayata Crita Kangjeng Ratu Kidul ing Pesisir Kidul, Crita Nyai Lanjar ing Pesisir Lor, Crita Alas Krenda Wahana ing Boyolali, Crita Sunan Lawu ing Karanganyar.

            Crita legendha kadadeyan ing bumi lan crita mau kaanggep bener-bener kadadeyan. Biasane crita mau ana petilasane arupa watu, wit, gunung, kali. Lsp. Tuladha crita legendha kayata : crita Baru Klinting, crita kadadeyan Kutha Semarang, kadadeyane Kutha Salatiga, crita Joko Poleng ing Brebes, crita Kamandaka ing tlatah Banyumas, crita kadadeyan padusan Sumber Tuk Cokro Tulung ing Klaten, crita asal-usule jeneng Grojogan Sewu ing Tawangmangu, crita Menara Kudus ing Kutha Kudus. Crita dongen dianggep crita sing ngayawara, ora bisa dipercaya. Contone dongeng sato kewan.