KAWRUH BASA

KAWRUH BASA

Unggah-ungguh Basa

          Salebeting urip bebrayan iku mesthi mbutuhaken pambiyantu wong kiya. Mula wis lumrah yen awake dhewe kudu gellem sesambungan karo wong liya. Sarana kang dianggo sesambungan yaiku basa ana ing basa Jawa dikenal unggah-ungguh basa, yaiku basa ngoko lan karma.  Menawa para putra guneman marang sapa bae, kudu ngetrepake unggah-ungguh basa kanthi trep.

Unggah-ungguhing Basa Jawa ing jaman modheren kaperang dadi 4, yaiku:

1. Basa Ngoko

a. Ngoko Lugu

b. Ngoko Alus

2. Basa Krama

a. Krama

b. Krama Alus/inggil

Katrangan

1. Basa Ngoko Lugu

          Basa ngoko lugu iku wujud basane utawa tembunge ngoko kabeh. Dadi gunane kanggo Guneman karo:

a. Wong tuwa marang anak putune apa malih karo bocah cilik.

b. Marang pada bae umure sing wis biyasa.

c. Dienggo wektu lagi ngomong karo awake dhewek bisa nganggo batin utawa ngudar rasa.

d. Wektu mangsa revolusi 45 sering kanggo pakumpulan saiki ora tau.

2. Basa Ngoko Alus

       Basa ngoko alus / andhap iku basa ngoko kecampuran karma inggil marang wong sing dijak guneman.

     Gunane:

a. Wong tuwa marang wong enom sing luwih dhuwur drajate.

b. Marang pada umure mung durung akrab nemen. Saiki sanadyan (walaupun) marang sak umure wis akrab ora ana alane nganggo ngoko andhap amarga ana rasa ngajeni.

c. Tuladhane basa ngoko andhap

- Pak,…. Panjenengan dhahar dhisik

- Mas,….  Panjenengan wis pirsa, menawa Jakarta banjir?

3. Basa Krama

       Basa karma iku wujud tembung-tembunge krama kabeh. Basa krama iku ngemu kaidah kesusilaan kanthi rasa hormat marang wong sing diajak guneman.

Gunane:

a. Wong sing nembe kenal

b. Wong tuwa marang wong enom sing perlu diajeni

c. Wong enom marang wong tua

4. Basa Krama Alus/ Inggil

          Basa krama Alus/ inggil iku basa sing ngajeni marang wong sing diajak guneman. Wujud basane krama kecampuran krama inggil. Gunane kanggo guneman:

a. wong enom utawa bocah marang wong tuwa/ pernahe tuwa

b. micara ana sangarepe wong akeh utamane ing pakumpulan

c. nyenyuwunan marang Gusti (donga)

d. anak marang wong tuwane utawa simbahe.